5 grudnia 2009 roku o godzinie 11:00 w siedzibie Muzeum Ziemi Zawkrzeńskiej w Mławie odbędzie się uroczystość z okazji jubileuszu 80-lecia powstania mławskiego muzeum.
Program uroczystości:
- powitanie zebranych
- wystąpienia gości
- wręczenie odznaczeń i dyplomów
- koncert „Wśród zabytków” w wykonaniu pedagogów i uczniów Państwowej Szkoły Muzycznej I i II stopnia w Mławie
- zwiedzanie wystaw muzealnych
Historia Muzeum Ziemi Zawkrzeńskiej w Mławie
Miejskie Muzeum Regionalne zostało otwarte 8 grudnia 1929 roku w nowo zbudowanym budynku przy ul. Ogrodowej (obecnie 3 Maja 5).
Ważnym etapem w jego tworzeniu była Wystawa Mazurska zorganizowana w Państwowym Seminarium Nauczycielskim w 1926 roku, która cieszyła się wielkim powodzeniem wśród lokalnej społeczności.
Otwarcie mławskiej placówki muzealnej było efektem zainteresowania lokalnych władz sprawami regionalizmu. Muzeum miało charakter regionalny i związane było swoją działalnością i zbiorami z regionem północnomazowieckim. Gromadzono zabytki w następujących działach: archeologicznym, historycznym, etnograficznym, przyrodniczym i numizmatycznym. Wśród cennych i ciekawych zabytków znajdowały się m.in. dokumenty królewskie wydane dla Mławy przez Jana III Sobieskiego, Augusta II i Stanisława Augusta Poniatowskiego, pieczęcie króla Władysława IV Wazy przytwierdzone do dokumentu cechowego, kamienne bóstwo pogańskie z VII - VIII wieku znalezione w Małocinie.
Znany mławski społecznik dr Józef Ostaszewski w publikacji "Osobliwości historyczne Mławy", wydanej w 1937 r., napisał m.in.: "Mława uboga w zabytki i pamiątki przeszłości powinna być dumna ze swego muzeum i dokładać starań do powiększania zbiorów i starannego utrzymania obecnego stanu posiadania".
Pod koniec 1939r po przegranej wojnie polsko - niemieckiej zbiory muzealne zostały zagrabione przez niemieckie władze okupacyjne i wywiezione do Królewca i tam zaginęły. Ocalało tylko bóstwo pogańskie, wykradzione z niemieckiego transportu przez Wincentego Kruszyńskiego i Jana Bubrowieckiego i ukryte w podziemiach kościoła Św. Trójcy w Mławie.
Po wojnie, z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Ziemi Mławskiej, działalność muzeum została reaktywowana 2 grudnia 1963 roku pod nazwą Muzeum Ziemi Zawkrzeńskiej. Dwa lata później muzeum uzyskało status placówki państwowej. Nawiązując do przedwojennej tradycji utworzono w mławskim muzeum pięć wiodących działów, w których systematycznie gromadzone są zabytki: archeologia, historia, sztuka, przyroda i numizmatyka.
Przez pierwsze piętnaście lat zbiory pokazywane były w przedwojennej sali o powierzchni 100m2. Decydującym okresem w działalności placówki była rozbudowa muzeum w latach 1978 - 1980, poprzez nadbudowanie nad biblioteką piętra. Powierzchnia zwiększyła się do 10002. Stałe ekspozycje zostały ukształtowane w istniejącym obecnie profilu.
W muzeum corocznie organizowane są wystawy czasowe związane tematycznie z obchodzonymi, ważnymi rocznicami i prezentujące twórczość regionalnych artystów, pokazujące zasłużone historyczne postacie związane z regionem mławskim i północnomazowieckim.
Celem działalności placówki muzealnej jest gromadzenie, opracowywanie naukowe i przechowywanie w możliwie najlepszych warunkach materialnych pamiątek przeszłości mających wartość muzealną, zabezpieczanie ich i konserwacja oraz udostępnianie społeczeństwu, poprzez eksponowanie na stałych i czasowych wystawach, jak również prowadzenie działalności wydawniczej i oświatowej, lekcji muzealnych oraz warsztatów dla dzieci i młodzieży. Udostępnianie zabytków realizowane jest również w celach naukowych osobom piszącym prace doktorskie, magisterskie itp. Ten zakres działalności w kilku ostatnich latach wyraźnie rozszerza się.
16 października 2007 roku w Muzeum Ziemi Zawkrzeńskiej w Mławie otwarta została Sala Papieska, której patronem jest honorowy obywatel Mławy papież Jan Paweł II. Głównym celem sali jest wspólne studiowanie nauki papieża i wartości, które On uznał za ważne w życiu ludzi. Sala Papieska jest miejscem regularnych spotkań stowarzyszeń, wykładów, prelekcji, dyskusji i seminariów poświęconych problematyce papieskiej, oraz zagadnieniom kulturalnym i regionalnym.
